Login with Google
Login with Yahoo
Serinlemek mi İstiyorsunuz? Denemeniz İçin 14 Fikir
İklim değişikliğiyle bağlantılı yükselen sıcaklıklar, eski ve yeni serin kalma stratejilerini gerektiriyor.
9 Ağustos 2024
Yazan: Heidi Godman, İcra Editörü, Harvard Health Letter
Gözden Geçiren: Dr. Howard E. LeWine, Baş Medikal Editör, Harvard Health Publishing
Arabanın park yerinden binaya yürürken bile nefes nefese kalıp terlemeye başladıysanız, yalnız değilsiniz. Bu yaz, hepimizi serin kalmak için zorladı.
“Son 13 ay, kayıtlara geçen en sıcak dönem oldu. Isıya bağlı hastalıklarda ciddi bir artış görüyoruz ve bu artış alışık olduğumuzdan daha erken başladı,” diyor Dr. Tess Wiskel. Kendisi Harvard’a bağlı Beth Israel Deaconess Medical Center’da acil servis doktoru ve İklim, Sağlık ve Küresel Çevre Merkezi’nde iklim değişikliği ve insan sağlığı araştırmacısı.
Aşırı ısınana kadar beklemeyin. Gün boyunca yüksek sıcaklık risklerine karşı dikkatli olun ve serin kalmak için çeşitli yöntemleri uygulamaya çalışın. İşte başlamanız için 14 pratik öneri:
???? Temel Adımlarla Başlayın
1. Hava durumu konusunda uzman olun.
Akıllı telefonunuzdaki bir hava durumu uygulamasını kullanın ve sadece günün en yüksek ve en düşük sıcaklıklarını değil, saatlik değişimleri de takip edin. Günün en sıcak saatlerini belirleyin ve planınızı buna göre ayarlayın.
2. Susuz kalmayın.
Vücudun serinleme yollarından biri terlemedir. Derideki nem buharlaştıkça vücuttan ısı da uzaklaşır (buna buharlaşmalı ısı kaybı denir). Ancak terleme ile kaybedilen sıvının yerine konması gerekir.
Ulusal Tıp Akademisi'ne göre, kadınlar günde yaklaşık 11 bardak (88 ons), erkekler ise 15 bardak (120 ons) sıvı tüketmelidir. Dışarıda çok vakit geçiriyorsanız ya da çok terliyorsanız bu miktar artmalıdır.
3. Klimalı ortamlar tercih edin.
Günün en sıcak saatlerinde mümkün olduğunca klimalı kapalı alanlarda bulunun. Evde klima yoksa alışveriş merkezleri, halk kütüphaneleri, sinema salonları veya toplumsal serinleme merkezlerini değerlendirin.
4. Vantilatörleri doğru kullanın.
Vücut ısısı, cilde yakın damarlar aracılığıyla dışarı aktarılır. Vantilatör bu ısıyı uzaklaştırarak serinlemenize yardımcı olabilir.
Ancak ortam havası çok sıcaksa, bu yeterli olmaz. Dr. Wiskel’e göre, cildinizi ıslatın (örneğin sprey şişesi ya da ıslak mendille) ve ardından vantilatör kullanarak buharlaşma yoluyla serinleyin.
5. Molalar verin.
Açık havada fiziksel aktivite yaparken kendinize zaman tanıyın.
“Fiziksel aktivite kendi başına ısı üretir. Dışarıdan gelen sıcakla birleşince vücut fazla zorlanır,” diyor Dr. Wiskel. Kısa süreli aktif olun, ardından dinlenin.
???? Dışarı Çıkarken Hazırlıklı Olun
6. Serinleme araçlarını yanınıza alın.
Evden çıkarken bol su taşıyın. Ayrıca küçük bir el vantilatörü, ıslak mendil ve buz aküsü de yanınızda olursa dışarıda kaldığınızda hazırlıklı olursunuz.
7. Bol ve hafif giyinin.
Hafif, bol ve açık renkli giysiler, terlediğinizde cildin hava ile temasını artırır ve buharlaşma yoluyla serinlemenizi kolaylaştırır.
8. Yüksek teknoloji giysileri deneyin.
Soğutucu teknoloji içeren kıyafetler (tişört, şapka, boyun bandı vb.) tercih edin. Bu tür giysiler genellikle su ile aktive olan özel kumaşlardan yapılır ve uzun süre serin kalabilir.
???????? Evde Kendiniz Yapabileceğiniz Serinleme Yöntemleri
9. Serinletici giysi yapın.
Bir mutfak havlusu ya da pamuklu tişörtü soğuk suya batırın, sonra başınıza, boynunuza veya gövdenize koyun. Kurudukça tekrar ıslatın. Dilerseniz uzun süre serin kalan özel kumaş veya jel içeren giysilerden de satın alabilirsiniz.
10. Soğuk bir şeyler yiyin ya da için.
Soğuk su, buz parçaları, meyve dondurmaları, hem susuzluğu giderir hem de iç sıcaklığınızı düşürebilir.
Ama çok hızlı tüketmeyin. Dr. Wiskel, bunun mide rahatsızlığına yol açabileceği konusunda uyarıyor.
11. Duş veya banyo alın.
Soğuk suyun vücuda etkisi konusunda uzmanlar farklı görüşlerde. Bazıları soğuk suyun damarları büzerek vücut ısısını artırabileceğini söylerken, bazıları soğuk suyun damarları serinletip vücudu soğuttuğunu savunuyor.
Dr. Wiskel’in önerisi: “Vücut sıcaklığınızdan daha serin suya girin. Su çok soğuk olmak zorunda değil. Sudan çıktıktan sonra vantilatör karşısına geçerek buharlaşma yoluyla serinleyin.”
12. Kollarınızı suya daldırın.
Duş alamıyorsanız, ABD ordusunun kullandığı bir yöntemi deneyin: ellerinizi, ön kollarınızı ve dirseklerinizi 5 dakika boyunca buzlu suya batırın. Bu, serinlemiş kanı vücudun merkezine taşımaya yardımcı olur.
13. Soğuk kompres uygulayın.
Suya ihtiyaç duymadan serinlemenin bir diğer yolu da büyük damarların geçtiği yerlere buz ya da soğuk paketler yerleştirmektir: dirsekler, koltuk altları, boyun ve kasık içi gibi bölgeler.
???? Yardıma Ne Zaman Başvurmalı?
Pek çok yönteme rağmen serinleyemiyorsanız, hemen tıbbi destek alın.
Aşağıdaki ısı bitkinliği belirtileri varsa doktorunuzu arayın veya 112'yi (acil servisi) çağırın:
-
Aşırı terleme
-
Baş ağrısı
-
Baygınlık hissi ya da baş dönmesi
-
Soğuk ve nemli cilt
-
Hızlı veya zayıf nabız
-
Aşırı yorgunluk
-
Kas krampları
Bu belirtilere karşı özellikle sıcağa duyarlı gruplar dikkatli olmalıdır.
Kimler Yüksek Risk Altındadır?
Dr. Wiskel uyarıyor:
“Yüksek risk grubundakiler arasında yaşlı yetişkinler, bebekler ve çocuklar, hamileler, terleme mekanizmasını etkileyen ilaç kullananlar, dışarıda çalışanlar ve kalp hastalığı gibi bazı sağlık sorunları olan kişiler yer alıyor.
Risk grubunda değilseniz bile, risk grubunda olanları kontrol edin.”
Uyarı:
Harvard Health Publishing, okuyucularına arşivdeki içeriklere erişim hizmeti sunar. Lütfen tüm makalelerde son gözden geçirme veya güncelleme tarihini kontrol ediniz.
Bu sitedeki hiçbir içerik, tarihi ne olursa olsun, doktorunuz veya nitelikli bir sağlık uzmanının doğrudan tıbbi tavsiyesinin yerine geçemez.
Kaynak: Harvard Health Publishing
